Je hoort mensen het wel vaker hebben over afvallen door stress. Zo komt je collega binnen aan het einde van de dag en vertelt ze je dat ze door alle druk en hectiek van de werkweek al zo’n kilo of anderhalf is afgevallen. Je andere collega antwoord hierop: ‘Dat komt door de stress‘.
Maar werkt dat wel echt zo? Zorgt stress ervoor dat we afvallen?
We kunnen hier op 2 manieren naar kijken. We hebben het fysiologische effect van stress op het lichaam, en daarnaast is er ook een psychologisch effect van stress.
Fysiologisch effect van stress m.b.t. afvallen
Als we het hebben over het fysiologische effect van stress op afvallen dan bestaan er weinig studies die dit aantonen. Integendeel, de meeste studies op de effecten van stress op je gewicht wijzen erop dat stress juist zou bijdragen aan gewichtstoename.
Dit komt omdat stress vanuit een evolutionair standpunt oorspronkelijk een trigger is die opkomt bij levensbedreigende situaties. Je lichaam bereidt zich hier op voor door je bijnieren het signaal te geven om adrenaline en cortisol af te geven. De aanmaak van cortisol heeft dan als gevolg dat er glucose(vanuit je spieren en lever) vrij komt in je bloedbaan om je voor te bereiden op een respons(vecht- of vluchtreactie) op de situatie.
Tegenwoordig leven we in een relatief veilige tijd. We worden niet achterna gezeten door sabeltandtijgers en hoeven niet te schuilen voor mammoeten. Onze stressors zijn dus radicaal verandert. Uit een evolutionair standpunt was het een wild dier dat jou misschien achterna zat. Nu is het de chagrijnige supervisor op kantoor die jou onder druk zet om de deadline op tijd te halen..
Het probleem van de stress-respons van je lichaam vormt zich doordat glucose de bloedstroom binnentreedt, je bloedsuiker vervolgens omhoog schiet en kort daarna weer neervalt. Dan komt het: de hunkering naar suiker! Het is algemeen bekend dat men na stressvolle situaties vaak grijpen naar suikerhoudende voedingsmiddelen(koolhydraten).
Bij chronische stress is dit vanzelfsprekend nog erger. Dit betekent dat je lichaam constant cortisol aanmaakt, wat ervoor zorgt dat je meer verlangt naar koolhydraatrijk voedsel, wat er op zijn beurt weer voor zorgt dat je aankomt.
Daarnaast zijn er meer factoren die aantonen dat stress geen positief effect heeft op gewichtsverlies. Stress, en daarmee ook cortisol, zorgen ervoor dat je minder goed slaapt. En een slecht slaap patroon is direct gelinkt tot een verhoogde kans op obesiteit(gewichtstoename)(1).
Globaal genomen werkt stress dus allesbehalve goed voor afvallen en vetverlies.
Psychologisch effect van stress m.b.t. Afvallen
Het psychologische effect van stress is per individu verschillend. Sommige mensen denken totaal niet aan eten gedurende stressvolle periodes. Anderen gebruiken eten als een toevlucht. Toch blijkt dat er een sterkere neiging is naar overeten als respons op stressvolle gebeurtenissen.
Gedurende de menselijke evolutie was voedsel schaars en kwamen levensbedreigende stressoren vaak voor. Dit zorgde voor verhoogde cortisol niveau’s en een verlaagde insulinespiegel behalve wanneer we onszelf aan het voeden waren.
Nu, in onze huidige tijd en omgeving waarin we een overvloed van smakelijk en makkelijk toegankelijk voedsel hebben, is de situatie drastisch verandert en kunnen andere soorten stressoren leiden tot eten zonder enige metabolische behoefte daartoe.
Ook uit studies blijkt dat herhaalde kleine aanvallen van dagelijkse stressoren hedendaags kunnen leiden tot het triggeren van beloningroutes binnen onze hersenen die betrokken zijn bij het willen/zoeken naar hypersmakelijk voedsel. Dit leidt tot grote metabolische veranderingen en een toename van lichaamsmassa(voornamelijk vet).
In principe heeft ook op dit vlak stress een zeer schadelijk effect op de mogelijkheid tot gewichtstoename. Er zullen heel weinig gevallen zijn waarin stress heeft geholpen om gewicht te verliezen. Vaak is gewichtsverlies gedurende een periode van stress op het werk bijvoorbeeld eerder te danken aan het feit dat je het waarschijnlijk zo druk had dat je niet aan eten toe kwam, en daardoor voor een langere periode dan een dag in een calorie-tekort zat. Dit staat dan helemaal los van het feit dat je op dat moment gestresst was.
Hoe kan je de negatieve effecten van stress tegengaan?
Wanneer je gestrest bent kan het heel moeilijk zijn om gezond te blijven eten en regelmatig te blijven sporten. Je kunt hier het volgende aan doen:
- Zorg dat trainen een prioriteit wordt. Sporten is een belangrijk component voor het verlagen van je stress niveau’s. Daarnaast zorgt sporten er ook voor dat je afvalt.
- Hou je voedselinname bij. Probeer eens een week lang je calorieën bij te houden via een app zoals MyFitnessPal. Dit geeft je een beter beeld van je eetgewoontes en kan helpen om schadelijke patronen te doorbreken.
- Probeer je meer te ontspannen. Makkelijker gezegd dan gedaan, I know.., maar het doen van meditatie oefeningen, ademhalingstechnieken of zelfs wandelroutines blijkt toch echt stressverlagend te werken en is het proberen waard!
Afvallen Den Haag
Woon je in Den Haag en zoek je hulp met afvallen?
Wij bieden personal training, bokstrainingen en voedingscoaching aan in de regio Den Haag, Voorburg en Rijswijk!
Neem nu contact op voor een vrijblijvend consult gesprek via dit formulier!